Mercury chloride, hoặc còn gọi là mercuric chloride, là một hợp chất hóa học quan trọng được tạo thành từ sự kết hợp giữa nguyên tố thủy ngân (Hg) và clo (Cl). Với công thức HgCl2, nó tồn tại dưới dạng tinh thể bạc màu hoặc bột màu trắng. Mercury chloride đã có mặt trong lịch sử và đã được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Hợp chất này không tan nhiều trong nước nhưng tan tốt trong các dung môi hữu cơ như ethanol, ether và acetonitril. Trong quá khứ, nó từng được sử dụng rộng rãi trong y học, bảo quản gỗ, và sản xuất hóa chất công nghiệp, nhưng ngày nay đã bị hạn chế nghiêm ngặt do tính độc hại của thủy ngân.

Ngoài ra, mercury chloride cũng đã được sử dụng trong các ứng dụng hóa học, như trong phân tích hóa học và làm chất tạo màu cho thủy tinh và gốm sứ. Tuy nhiên, do tính độc hại và tác động tiêu cực đối với môi trường, việc sử dụng nó đã bị hạn chế và thay thế bằng các phương pháp và hợp chất khác an toàn hơn.

2. Tính chất vật lý và hóa học của Mercury Chloride – Thủy Ngân Clorua – HgCl2

Tính chất vật lý

• Công thức hóa học: HgCl₂
• Khối lượng mol: 271.52 g/mol
• Ngoại quan: Tinh thể rắn màu trắng, không mùi
• Mật độ: 5.43 g/cm³ (ở 25°C)
• Điểm nóng chảy: 277°C (phân hủy một phần)
• Điểm sôi: 302°C (thăng hoa mà không nóng chảy hoàn toàn)
• Độ tan trong nước: 6.9 g/L (ở 20°C), tan nhiều hơn trong nước nóng
• Độ tan trong dung môi hữu cơ: Tan tốt trong ethanol, ether, acetonitril
• Tính độc hại: Rất độc, có khả năng tích lũy trong cơ thể và môi trường

Tính chất hóa học

• Tính chất oxy hóa – khử:

  • HgCl₂ có thể bị khử thành Hg₂Cl₂ (Calomel, Thủy ngân(I) Clorua) khi phản ứng với các chất khử mạnh như SnCl₂: HgCl2+SnCl2→Hg2Cl2+SnCl4​
  • Có thể tiếp tục bị khử thành thủy ngân kim loại (Hg) khi tác dụng với thiếc(II) clorua dư: Hg2Cl2+SnCl2→2Hg+SnCl4​

• Phản ứng với bazơ mạnh:

  • HgCl₂ phản ứng với NaOH tạo thành thủy ngân(II) oxit (HgO): HgCl2+2NaOH→HgO+2NaCl+H2O

• Phản ứng với amoniac:

  • Khi tác dụng với NH₃, HgCl₂ tạo phức amoni thủy ngân(II): HgCl2+2NH3→Hg(NH2)Cl+NH4Cl
  • Nếu dư NH₃, tạo phức tan: Hg(NH2​)Cl+NH3​→[Hg(NH3​)2​]Cl2​​

• Phản ứng với halide: HgCl₂ tạo phức với ion Cl⁻ khi có mặt dư muối Clorua (NaCl, KCl), tạo phức tetrachloromercurate(II) [HgCl₄]²⁻: HgCl2​+2Cl−→[HgCl4​]2

3.Ứng dụng của Mercury Chloride – Thủy Ngân Clorua – HgCl2 do KDCCHEMICAL cung cấp

3.1. Chất kháng khuẩn trong dược phẩm

Ứng dụng:

HgCl₂ từng được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực y tế nhờ đặc tính diệt khuẩn mạnh. Nó có mặt trong dung dịch sát trùng, thuốc mỡ, nước súc miệng và dung dịch rửa vết thương. Trước đây, nó cũng được dùng trong điều trị bệnh giang mai và nhiễm trùng da. Một số sản phẩm còn kết hợp HgCl₂ với các chất khác để tăng hiệu quả kháng khuẩn. Tuy nhiên, do tính độc cao, HgCl₂ đã bị cấm hoặc thay thế trong nhiều ứng dụng y tế.

Cơ chế hoạt động:

• Phá hủy protein vi khuẩn: HgCl₂ liên kết với nhóm thiol (-SH) trong enzyme vi khuẩn, làm biến tính enzyme và ngăn chặn quá trình trao đổi chất. Khi enzyme mất chức năng, vi khuẩn không thể phát triển hoặc sinh sôi.
• Thay đổi tính thẩm thấu màng tế bào: HgCl₂ làm rối loạn cấu trúc màng lipid kép, dẫn đến rò rỉ ion và mất cân bằng nội bào. Điều này gây chết tế bào vi khuẩn nhanh chóng.
• Ức chế quá trình sao chép ADN: HgCl₂ có thể gắn vào chuỗi ADN, ngăn cản quá trình phiên mã và dịch mã. Vi khuẩn bị mất khả năng tổng hợp protein, dẫn đến chết.

3.2. Chất điều chỉnh quy trình trong sản xuất polymer

Ứng dụng:

Trong công nghiệp polymer, HgCl₂ được sử dụng làm chất điều chỉnh phản ứng trong quá trình tổng hợp nhựa PVC, polyurethane và một số polymer dẫn điện. Nó giúp kiểm soát tốc độ polymer hóa. Ngăn chặn phản ứng phụ, và tạo ra polymer có tính chất cơ học ổn định hơn.

Cơ chế hoạt động:

• Tạo liên kết với nhóm vinyl: HgCl₂ phản ứng với các liên kết C=C trong monomer. Giúp quá trình polymer hóa diễn ra có kiểm soát hơn. Điều này giúp tạo ra polymer có cấu trúc đồng đều, ít khiếm khuyết.
• Hạn chế phản ứng gốc tự do không mong muốn: HgCl₂ có thể tương tác với các gốc tự do sinh ra trong quá trình tổng hợp polymer. Giúp ổn định hệ phản ứng và giảm thiểu sản phẩm phụ.
• Tăng cường độ bền polymer: Bằng cách kiểm soát hình thành liên kết cộng hóa trị, HgCl₂ giúp cải thiện tính chất cơ học của polymer như độ cứng, độ bền kéo và khả năng chịu nhiệt.

3.3. Chất xúc tác trong tổng hợp hóa chất hữu cơ

Ứng dụng:

HgCl₂ từng là chất xúc tác quan trọng trong tổng hợp acetaldehyde từ ethylene (quy trình Wacker), sản xuất vinyl chloride và các hợp chất hữu cơ chứa halogen. Nó giúp tăng tốc phản ứng, cải thiện hiệu suất chuyển hóa và giảm lượng sản phẩm phụ.

Cơ chế hoạt động:

• Đóng vai trò xúc tác electrophilic: HgCl₂ có thể tạo phức với ethylene, giúp giảm năng lượng kích hoạt của phản ứng. Điều này làm tăng tốc độ phản ứng mà không cần điều kiện nhiệt độ cao.
• Hỗ trợ chuyển hóa ethylene thành acetaldehyde: Trong phản ứng Wacker, HgCl₂ tạo phức trung gian với ethylene và ion Pd²⁺, giúp xúc tác quá trình oxy hóa ethylene thành acetaldehyde (CH₃CHO).
• Thúc đẩy phản ứng halogen hóa: HgCl₂ có thể giúp thêm nguyên tử Cl vào các hợp chất hữu cơ, tạo ra chloroalkanes và chloroarenes, thường dùng trong công nghiệp dược phẩm và thuốc trừ sâu.

3.4. Ứng dụng trong luyện kim và tách chiết vàng, bạc

Ứng dụng:

HgCl₂ được sử dụng trong luyện kim để chiết tách vàng và bạc từ quặng bằng phương pháp amalgam. Đây là một phương pháp quan trọng trong khai khoáng. Giúp thu hồi kim loại quý một cách hiệu quả.

Cơ chế hoạt động:

• Hòa tan vàng và bạc trong thủy ngân: HgCl₂ tạo điều kiện thuận lợi để vàng và bạc tạo hợp kim amalgam với thủy ngân. Hợp kim này có thể dễ dàng tách ra khỏi quặng.
• Tách vàng và bạc bằng nhiệt: Sau khi tạo amalgam, hỗn hợp được nung nóng để bay hơi thủy ngân, chỉ để lại kim loại quý tinh khiết.
• Ức chế quá trình oxy hóa không mong muốn: HgCl₂ giúp ngăn chặn sự oxy hóa bề mặt vàng. Đảm bảo hiệu suất thu hồi kim loại cao hơn.

3.5. Bảo quản mẫu sinh học

Ứng dụng:

HgCl₂ từng được sử dụng để bảo quản mẫu mô, mẫu vi khuẩn, và xác động vật trong nghiên cứu khoa học. Nó giúp ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn, kéo dài thời gian bảo quản mẫu.

Cơ chế hoạt động:

• Phá hủy enzyme của vi khuẩn: HgCl₂ liên kết với nhóm thiol (-SH) trong enzyme của vi khuẩn, khiến chúng mất chức năng trao đổi chất.
• Gây biến tính protein: HgCl₂ làm mất cấu trúc bậc ba của protein, khiến vi khuẩn không thể thực hiện các hoạt động sống.
• Ngăn chặn sự phân hủy mô: HgCl₂ tiêu diệt vi sinh vật gây thối rữa, giúp bảo quản mẫu lâu dài mà không cần đông lạnh.\

3.6. Chất tạo màu

Tỷ lệ sử dụng % Mercury Chloride – Thủy Ngân Clorua – HgCl2

1. Y học và dược phẩm

• Trong điều chế thuốc sát trùng, kháng khuẩn trước đây: 0,1 – 0,5% (hiện nay ít dùng do độc tính cao).
• Trong nghiên cứu dược phẩm và hóa sinh: 0,01 – 0,1% (tùy theo mục đích xét nghiệm, thí nghiệm).

2. Công nghiệp hóa chất và sản xuất

• Chất xúc tác trong tổng hợp hữu cơ: 0,5 – 5% (tùy thuộc vào phản ứng hóa học).
• Sản xuất pin chứa thủy ngân: 2 – 10% (hiện nay bị hạn chế do quy định môi trường).

3. Bảo quản mẫu sinh học, mô học

• Dung dịch bảo quản mẫu mô sinh học: 0,1 – 2% (kết hợp với formaldehyde).

4. Xử lý gỗ và chống mối mọt (trước đây)

• Dung dịch xử lý bảo quản gỗ: 2 – 5% (hiện nay bị cấm do nguy cơ ô nhiễm môi trường).

5. Phòng thí nghiệm và phân tích hóa học

• Thuốc thử trong các phản ứng phân tích: 0,01 – 1% (tùy thuộc vào phương pháp thí nghiệm).

Do tính độc hại cao, việc sử dụng HgCl₂ trong nhiều lĩnh vực đã bị hạn chế nghiêm ngặt, đặc biệt trong dược phẩm, bảo quản và sản xuất công nghiệp. Nếu bạn cần tỷ lệ cụ thể cho một ứng dụng đặc thù, hãy cung cấp thêm thông tin để tôi có thể hỗ trợ chi tiết hơn!

Ngoài Mercury Chloride – Thủy Ngân Clorua – HgCl2thì bạn có thể tham khảo thêm các hóa chất dưới đây:

• Selenium Dioxide (SeO2): Công thức hóa học: SeO2. Được sử dụng để tạo màu đỏ và hồng trong thủy tinh và gốm sứ.
• Kobalt Oxide (CaO): Công thức hóa học: CoO. Sử dụng để tạo màu xanh cobalt trong thủy tinh và gốm sứ.
• Ferric Oxide (Fe2O3): Công thức hóa học: Fe2O3. Sử dụng để tạo màu đỏ, nâu và cam trong gốm sứ và thủy tinh.
• Copper Oxide (CuO): Công thức hóa học: CuO. Sử dụng để tạo màu xanh đậm trong thủy tinh và gốm sứ.
• Cadmium Sulfide (CdS): Công thức hóa học: CdS. Được sử dụng để tạo màu vàng và cam trong thủy tinh.
• Antimony Trioxide (Sb2O3): Công thức hóa học: Sb2O3. Sử dụng để tạo màu trắng trong thủy tinh và gốm sứ.
• Titanium Dioxide (TiO2):Công thức hóa học: TiO2. Sử dụng để tạo màu trắng và làm tăng độ sáng trong thủy tinh.
• Manganese Dioxide (MnO2): Công thức hóa học: MnO2. Sử dụng để tạo màu lục và đen trong gốm sứ và thủy tinh.
• Uranium Oxide (UO2): Công thức hóa học: UO2. Được sử dụng để tạo màu vàng neon sáng trong thủy tinh.

4. Cách bảo quản an toàn và xử lý sự cố khi sử dụng Mercury Chloride – Thủy Ngân Clorua – HgCl2:

Bảo quản Mercury(II) Chloride đúng cách

• Lưu trữ trong bao bì kín: HgCl₂ phải được đựng trong hộp hoặc chai thủy tinh chịu hóa chất có nắp đậy kín, tránh rò rỉ và bay hơi.
• Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát: Để tránh phân hủy hoặc phản ứng với độ ẩm, HgCl₂ cần được lưu trữ ở nhiệt độ phòng (~20-25°C), tránh tiếp xúc ánh nắng mặt trời.
• Tránh xa nguồn nhiệt, axit và chất khử: HgCl₂ dễ bị phân hủy trong môi trường nhiệt độ cao hoặc khi tiếp xúc với chất khử mạnh (ví dụ: kim loại kiềm, NaBH₄, NH₃, v.v.).
• Dán nhãn rõ ràng: Thùng chứa cần ghi rõ tên hóa chất, công thức hóa học, cảnh báo nguy hiểm, đồng thời đặt trong khu vực có biển báo hóa chất độc hại.
• Không bảo quản chung với thực phẩm, hóa chất khác: HgCl₂ phải được đặt riêng trong tủ lưu trữ hóa chất và tránh xa thực phẩm hoặc vật dụng sinh hoạt.

 An toàn khi sử dụng

Trang bị bảo hộ cá nhân (PPE) trước khi tiếp xúc

• Găng tay kháng hóa chất: Sử dụng găng tay nitrile hoặc neoprene thay vì latex, vì latex không đủ khả năng bảo vệ.
• Kính bảo hộ chống hóa chất: Để ngăn chặn hơi hoặc bụi HgCl₂ bắn vào mắt.
• Mặt nạ phòng độc (P100 hoặc N95 có than hoạt tính): Nếu làm việc trong môi trường có bụi HgCl₂ hoặc nguy cơ bay hơi cao.
• Áo choàng phòng thí nghiệm hoặc quần áo chống hóa chất: Để tránh tiếp xúc trực tiếp với da.

Thực hiện quy trình thao tác an toàn

• Chỉ làm việc trong tủ hút: Khi cân đong hoặc thao tác với HgCl₂, luôn sử dụng tủ hút khí độc để tránh hít phải bụi hoặc hơi thủy ngân.
• Không ăn uống hoặc hút thuốc khi làm việc: Vì HgCl₂ có thể bám vào tay và dễ dàng xâm nhập vào cơ thể qua miệng.
• Vệ sinh sạch sẽ sau khi làm việc: Rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước ấm. Không chạm vào mặt hoặc mắt khi chưa rửa tay.

Xử lý sự cố khi tiếp xúc hoặc rò rỉ

Trường hợp hít phải hơi hoặc bụi HgCl₂

• Di chuyển ngay ra nơi thoáng khí và hít thở không khí sạch.
• Nếu có triệu chứng khó thở, chóng mặt hoặc đau đầu. Cần đưa nạn nhân đến cơ sở y tế ngay lập tức.
• Không tự ý dùng oxy nếu chưa có chỉ định y tế.

Trường hợp tiếp xúc với da

• Rửa ngay với nhiều nước và xà phòng trong ít nhất 15 phút.
• Thay quần áo bị nhiễm bẩn, tránh lan truyền HgCl₂ sang các khu vực khác trên cơ thể.
• Nếu có dấu hiệu kích ứng, bỏng da, cần đến gặp bác sĩ ngay.

Trường hợp tiếp xúc với mắt

• Rửa mắt ngay lập tức bằng nước sạch hoặc dung dịch rửa mắt y tế trong ít nhất 15 phút.
• Tránh dụi mắt, vì có thể làm hóa chất lan rộng hoặc gây tổn thương nặng hơn.
• Gọi cấp cứu hoặc đến ngay cơ sở y tế nếu có triệu chứng đau, mờ mắt hoặc sưng tấy.

Trường hợp nuốt phải HgCl₂

• Không cố gắng gây nôn, vì có thể làm tổn thương thêm niêm mạc dạ dày.
• Uống nhiều nước hoặc sữa để pha loãng nồng độ HgCl₂ trong dạ dày.
• Đưa nạn nhân đến cơ sở y tế ngay lập tức, mang theo nhãn hóa chất để bác sĩ có phương án điều trị phù hợp.

Xử lý sự cố tràn đổ hoặc rò rỉ

• Dọn dẹp ngay lập tức, tránh để HgCl₂ lan rộng.
• Không sử dụng nước để rửa, vì nước có thể hòa tan HgCl₂ và làm lan rộng phạm vi ô nhiễm.
• Dùng bột lưu huỳnh (S) để trung hòa thủy ngân: Lưu huỳnh phản ứng với thủy ngân tạo thành HgS, một hợp chất không bay hơi và ít độc hơn.
• Thu gom chất thải vào thùng chuyên dụng, có dán nhãn cảnh báo “Chất thải chứa thủy ngân” và bàn giao cho đơn vị xử lý chất thải nguy hại.

Xử lý chất thải chứa Mercury(II) Chloride

• Tuyệt đối không đổ HgCl₂ xuống cống rãnh hoặc hệ thống nước thải, vì nó có thể gây ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng.
• Lưu trữ chất thải trong thùng hóa chất chuyên dụng có nắp kín, tránh bay hơi và rò rỉ ra môi trường.
• Bàn giao cho đơn vị xử lý chất thải nguy hại có giấy phép, không tự ý xử lý tại nhà hoặc phòng thí nghiệm.
• Sử dụng phương pháp kết tủa hoặc hấp phụ để loại bỏ HgCl₂ khỏi nước thải công nghiệp trước khi xả ra môi trường.

Bạn có thể tham khảo thêm các loại giấy tờ khác của Mercury Chloride – Thủy Ngân Clorua – HgCl2 dưới đây: 

• SDS (Safety Data Sheet).
• MSDS (Material Safety Data Sheet)
• COA (Certificate of Analysis)
• C/O (Certificate of Origin)
• Các giấy tờ liên quan đến quy định vận chuyển và đóng gói CQ (Certificate of Quality)
• CFS (Certificate of Free Sale)
• TCCN (Tờ Chứng Chứng Nhận)
• Giấy chứng nhận kiểm định và chất lượng của cơ quan kiểm nghiệm (Inspection and Quality Certification)
• Giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm (Food Safety Certificate)
• Các giấy tờ pháp lý khác: Tùy thuộc vào loại hóa chất và quốc gia đích, có thể cần thêm các giấy tờ pháp lý như Giấy phép xuất khẩu, Giấy phép nhập khẩu, Giấy chứng nhận hợp quy.