IBA – Indole-3-Butyric Acid: Hoóc môn thần kỳ giúp cây ra rễ nhanh chóng

Trong thế giới nông nghiệp công nghệ cao và nuôi cấy mô hiện đại, việc chọn đúng chất điều hòa sinh trưởng đóng vai trò then chốt để thúc đẩy quá trình ra rễ, phân hóa mô, và tăng tỷ lệ sống cho cây trồng. Một trong những hợp chất được các nhà nghiên cứu và người làm vườn chuyên nghiệp ưa chuộng nhất chính là IBA – Indole 3 – Butyric Acid – C12H13NO2

Với cấu trúc hóa học thuộc nhóm auxin tổng hợp và hiệu quả ổn định hơn so với IAA tự nhiên, IBA không chỉ thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển rễ trong giâm cành mà còn giữ vai trò quan trọng trong nhân giống thực vật, xử lý cây trồng trước khi gieo trồng, và các ứng dụng đặc biệt trong mô thực vật học.

Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn kiến thức chuyên sâu, phân tích ứng dụng thực tế, cơ chế hoạt động rõ ràng và cả những lưu ý an toàn khi sử dụng IBA, giúp bạn làm chủ hoàn toàn chất hóa học thú vị này.

2. Tính chất vật lý và hóa học của  IBA – Indole 3 – Butyric Acid – C12H13NO2

Tính chất vật lý của IBA – Indole-3-Butyric Acid

• Công thức phân tử: C₁₂H₁₃NO₂

• Khối lượng phân tử: 203.24 g/mol

• Ngoại quan: Dạng bột tinh thể màu trắng đến ngà vàng

• Mùi: Không mùi hoặc mùi nhẹ đặc trưng

• Độ tan:

  • Ít tan trong nước lạnh (≈ 0.25 g/L ở 25°C)

  • Tan tốt trong dung môi hữu cơ như ethanol, methanol, acetone, chloroform

• Nhiệt độ nóng chảy: 125–128°C (có thể thay đổi tùy mức độ tinh khiết)

• Độ ổn định: Ổn định trong điều kiện khô ráo, tránh ánh sáng và nhiệt độ cao

Tính chất hóa học của IBA – Indole-3-Butyric Acid

• Cấu trúc hóa học: Là một axit hữu cơ thuộc nhóm indole, có gốc indole liên kết với một chuỗi butyric acid. Cấu trúc tương đồng với hormone thực vật tự nhiên auxin (IAA – Indole-3-Acetic Acid).

• Tính acid yếu: Là một acid hữu cơ yếu, có thể phản ứng với bazơ tạo thành muối indolyl butyrate.

• Hoạt tính sinh học cao: IBA có khả năng kích thích sự phát triển rễ ở cây trồng, kể cả trong môi trường không có hormone nội sinh.

• Không dễ bị phân hủy sinh học: Bền hơn IAA khi tiếp xúc với enzyme hoặc ánh sáng mặt trời. Do đó hiệu quả kéo dài hơn trong các ứng dụng trồng trọt.

3.Ứng dụng của IBA – Indole 3 – Butyric Acid – C12H13NO2 do KDC Chemical cung cấp

3.1. Kích thích ra rễ cho cây trồng

Ứng dụng:
IBA là một trong những chất kích thích sinh trưởng phổ biến nhất được sử dụng để xử lý cành giâm, hom giống trong trồng trọt, đặc biệt hiệu quả đối với các loại cây thân gỗ như cà phê, hồ tiêu, cao su, cây ăn quả lâu năm (cam, chanh, vải, nhãn) và cây cảnh như hoa hồng, phong lan. Khi sử dụng IBA ở nồng độ thích hợp (thường từ 0,01% đến 0,1%), tỷ lệ ra rễ của cành giâm tăng đáng kể, rễ mọc đều, khỏe và nhanh chóng thích nghi với đất trồng.

Cơ chế hoạt động:
IBA hoạt động như một precursor của auxin nội sinh (IAA). Sau khi xâm nhập vào mô cây, IBA được chuyển hóa thành IAA thông qua quá trình β-oxidation. IAA sau đó kích thích sự phân chia tế bào ở mô phân sinh rễ bằng cách hoạt hóa các gen mã hóa enzyme peroxidase và expansin – hai enzyme giúp phá vỡ thành tế bào, tạo không gian cho sự hình thành rễ mới. Về hiện tượng vật lý, mô giâm thường sưng nhẹ tại vị trí chồi rễ do mô phân sinh hoạt động mạnh, sau đó xuất hiện các rễ non trắng mọc ra từ vị trí đó.

3.2. Phục hồi rễ sau cấy mô

Ứng dụng:
Trong kỹ thuật nuôi cấy mô thực vật, sau giai đoạn hình thành cây con, việc phục hồi và phát triển rễ là một bước quan trọng quyết định tỷ lệ sống sót khi chuyển cây ra ngoài đất. IBA được bổ sung vào môi trường nuôi cấy hoặc xử lý ngoài môi trường nhằm thúc đẩy sự phát sinh rễ sơ cấp, tạo điều kiện cho cây con hấp thụ nước và dưỡng chất tốt hơn, ổn định sinh lý.

Cơ chế hoạt động:
IBA điều hướng dòng phân cực auxin tại mô gốc, làm gia tăng biểu hiện gen PIN-FORMED (PIN) – nhóm gen kiểm soát hướng vận chuyển auxin trong mô rễ. Điều này dẫn đến sự tích tụ auxin tại đỉnh rễ. Từ đó khởi động quá trình phân hóa tế bào thành mô rễ. Hiện tượng vật lý quan sát được là phần chân cây cấy mô bắt đầu phồng nhẹ lên, hình thành các chồi rễ sau vài ngày. Rễ có dạng mảnh và kéo dài dần trong môi trường agar hoặc môi trường đất giàu ẩm.

3.3. Kích thích ra hoa gián tiếp

Ứng dụng:
Ở một số cây ăn trái như vải, nhãn, xoài, xử lý IBA gián tiếp góp phần điều chỉnh quá trình ra hoa thông qua tác động lên trạng thái sinh trưởng sinh dưỡng của cây. Mục tiêu là duy trì sự cân bằng dinh dưỡng – hormone để cây sẵn sàng chuyển sang giai đoạn phân hóa mầm hoa khi có tác động phụ (cắt nước, tỉa cành…).

Cơ chế hoạt động:
IBA ảnh hưởng đến tỷ lệ auxin/cytokinin trong mô chồi, làm chậm sinh trưởng sinh dưỡng và ổn định phát triển mô phân sinh đỉnh. Đây là điều kiện lý tưởng để mầm hoa có thể hình thành khi các tín hiệu ngoại sinh như nhiệt độ hoặc độ ẩm thay đổi. Mặc dù IBA không trực tiếp tạo mầm hoa. Nhưng nó là tác nhân điều phối sinh lý mạnh mẽ trong việc chuyển pha phát triển. Về mặt vật lý, cây có xu hướng ngừng ra lá non và hình thành cụm nụ gọn gàng hơn tại đỉnh sinh trưởng.

3.4. Bảo tồn gen và nhân giống thực vật quý hiếm

Ứng dụng:
Trong chương trình nhân giống cây dược liệu, cây quý hiếm hoặc cây đang có nguy cơ tuyệt chủng, IBA giúp tăng tỷ lệ tạo rễ ở giai đoạn cấy mô hoặc khi trồng trong điều kiện bán tự nhiên. Đây là yếu tố quan trọng nhằm duy trì tính di truyền ổn định của giống cây được bảo tồn.

Cơ chế hoạt động:
IBA kích thích tăng sinh mô phân sinh rễ từ callus (mô sẹo) nhờ cơ chế điều hòa hoạt tính enzyme peroxidase và tăng biểu hiện các gen ARF (Auxin Response Factors) trong vùng rễ. Những enzyme này xúc tiến quá trình hình thành thể rễ (root primordia), sau đó phát triển thành hệ rễ hoàn chỉnh. Quan sát thấy hiện tượng mô sẹo từ callus chuyển từ dạng trắng đục sang màu kem sáng và rễ bắt đầu mọc ra dưới dạng chồi nhỏ phân nhánh.

3.5. Làm nguyên liệu điều chế thuốc bảo vệ thực vật sinh học

Ứng dụng:
IBA không chỉ là hormone điều hòa sinh trưởng mà còn là tiền chất trong tổng hợp các chất điều hòa sinh trưởng thế hệ mới hoặc thuốc bảo vệ thực vật sinh học có nguồn gốc tự nhiên, ít độc hại. Các dẫn xuất ester, amid của IBA đang được nghiên cứu để tăng độ ổn định, dễ hấp thụ qua lá và thân cây.

Cơ chế hoạt động:
Thông qua các phản ứng hóa học như ester hóa hoặc amid hóa, IBA có thể được biến đổi thành các hợp chất mới có khả năng kiểm soát sinh trưởng theo cách tinh chỉnh hơn. Những hợp chất này thường có đặc tính bán tổng hợp. Bền vững hơn trong môi trường, dễ phân tách hoạt tính khi vào cây nhờ enzyme thủy phân nội sinh. Về mặt vật lý, sau khi phun chế phẩm có gốc IBA. Cây hấp thu nhanh qua biểu bì. Không để lại dư lượng độc hại và ít gây stress sinh lý.

 Tỷ lệ sử dụng % IBA – Indole 3 – Butyric Acid – C12H13NO2

1. Nhân giống cây trồng bằng cành giâm, hom giống

• Tỷ lệ sử dụng phổ biến: 0,01% – 0,1% (100 – 1.000 ppm)

• Cách dùng: Ngâm gốc hom trong dung dịch IBA từ 5 – 10 giây (với nồng độ cao), hoặc ngâm lâu hơn 6–24 giờ (với nồng độ thấp).

• Ứng dụng: Thích hợp cho cây thân gỗ, cây ăn trái, hoa kiểng.

2. Nuôi cấy mô thực vật – Kích thích ra rễ sau khi cấy mô

• Tỷ lệ sử dụng: 0,01 – 0,05 mg/L trong môi trường nuôi cấy (tương đương 0,000001% – 0,000005%)

• Lưu ý: Liều rất thấp, phối hợp với NAA hoặc không dùng auxin khác nếu chỉ kích thích rễ.

3. Sản xuất chế phẩm sinh học, kích thích sinh trưởng

• Tỷ lệ sử dụng: 0,005% – 0,02% (50 – 200 ppm), thường pha trộn vào chế phẩm phun lá.

• Ứng dụng: Phun xịt cho cây non sau cấy, kích thích tăng trưởng rễ tơ.

4. Dạng bột hoặc gel xử lý mô sẹo – callus (trong bảo tồn thực vật)

• Tỷ lệ sử dụng: 0,01% – 0,05%

• Cách dùng: Phủ nhẹ dạng bột hoặc gel chứa IBA vào mô callus. Hoặc vùng bị tổn thương để kích hoạt sự hình thành rễ.

Ngoài IBA – Indole 3 – Butyric Acid – C12H13NO2 thì bạn có thể tham khảo thêm các hóa chất dưới đây

• NAA – Naphthaleneacetic Acid: Auxin tổng hợp phổ biến, kích thích ra rễ, thường kết hợp với IBA để tối ưu hiệu quả trong nhân giống cây bằng giâm cành và nuôi cấy mô.

• IAA – Indole-3-Acetic Acid: Auxin tự nhiên có trong thực vật, tham gia vào nhiều quá trình sinh trưởng như phân chia tế bào, kéo dài rễ và chồi non.

• GA3 – Gibberellic Acid: Hormone kích thích nảy mầm, kéo dài thân. Ra hoa sớm và tăng năng suất; được dùng phổ biến trong nông nghiệp công nghệ cao.

• 6-BA (6-Benzylaminopurine): Cytokinin tổng hợp, thúc đẩy phân hóa chồi trong nuôi cấy mô và điều hòa sinh trưởng cây trồng.

• KTZ – Kinetin: Cytokinin tự nhiên, thường dùng để kích thích chồi và ngăn ngừa lão hóa tế bào thực vật.

• Thiamine (Vitamin B1): Hỗ trợ rễ khỏe hơn khi cấy ghép cây. Thường được dùng kết hợp với IBA/NAA trong dung dịch kích thích ra rễ.

• Activated Charcoal – Than hoạt tính: Dùng trong nuôi cấy mô để hấp phụ các chất ức chế sinh trưởng và ổn định pH môi trường nuôi.

• Cocopeat + Vermiculite (dù không phải hóa chất): Là giá thể hữu cơ vô cơ hỗ trợ cắm hom. Giữ ẩm, giúp rễ phát triển mạnh hơn khi có mặt của IBA/NAA.

4. Cách bảo quản an toàn và xử lý sự cố khi sử dụng  IBA – Indole 3 – Butyric Acid – C12H13NO2

Bảo quản IBA – Indole-3-Butyric Acid – C₁₂H₁₃NO₂ đúng cách

• Nhiệt độ: Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp và nhiệt độ cao. Nhiệt độ lý tưởng là dưới 25°C.

• Đóng kín bao bì: Luôn đậy kín lọ hoặc túi chứa sau khi sử dụng để tránh ẩm và sự phân hủy do không khí.

• Tránh tương tác hóa học: Không để gần các chất oxy hóa mạnh, axit hoặc kiềm mạnh.

• Dạng dung dịch: Nếu đã pha thành dung dịch, nên dùng trong vòng 24–48 giờ để đảm bảo hiệu lực.

An toàn khi sử dụng

• Trang bị bảo hộ: Sử dụng găng tay, khẩu trang, kính bảo hộ trong quá trình pha chế hoặc tiếp xúc trực tiếp với hóa chất.

• Tránh tiếp xúc da và mắt: Không để hóa chất tiếp xúc trực tiếp với da, mắt hoặc hít phải bụi – đặc biệt là dạng bột nguyên chất.

• Làm việc nơi thông thoáng: Nên thao tác tại khu vực có thông gió tốt hoặc dưới tủ hút (nếu là trong phòng lab).

• Không ăn uống: Tuyệt đối không ăn, uống hoặc hút thuốc khi đang thao tác với IBA.

Xử lý sự cố

• Rơi vãi hóa chất:

  • Với dạng bột: Thu gom bằng tay có găng, dùng khăn khô hoặc giấy hút thấm, sau đó lau sạch bằng dung dịch xà phòng trung tính.

  • Với dung dịch: Dùng vật liệu hút (như đất sét, cát khô) để thấm, rồi thu gom an toàn.

• Dính lên da:

  • Rửa ngay với nhiều nước sạch và xà phòng trong ít nhất 15 phút.

  • Nếu kích ứng kéo dài, cần đến cơ sở y tế.

• Dính vào mắt:

  • Rửa mắt liên tục dưới vòi nước trong 15 – 20 phút, giữ mắt mở khi rửa.

  • Sau đó đến bác sĩ chuyên khoa mắt để kiểm tra.

• Hít phải:

  • Di chuyển người gặp sự cố ra nơi thoáng khí.

  • Nếu có dấu hiệu khó thở, cần hỗ trợ hô hấp và liên hệ cơ sở y tế gần nhất.

• Nuốt phải:

  • Tuyệt đối không gây nôn.

  • Uống nhiều nước và đến ngay cơ sở y tế có chuyên môn để xử lý kịp thời.

Bạn có thể tham khảo thêm các loại giấy tờ khác của IBA – Indole 3 – Butyric Acid – C12H13NO2:

• SDS (Safety Data Sheet).
• MSDS (Material Safety Data Sheet)
• COA (Certificate of Analysis)
• C/O (Certificate of Origin)
• Các giấy tờ liên quan đến quy định vận chuyển và đóng gói CQ (Certificate of Quality)
• CFS (Certificate of Free Sale)
• TCCN (Tờ Chứng Chứng Nhận)
• Giấy chứng nhận kiểm định và chất lượng của cơ quan kiểm nghiệm (Inspection and Quality Certification)
• Các giấy tờ pháp lý khác

Tư vấn và hỗ trợ sử dụng IBA – Indole 3 – Butyric Acid – C12H13NO2

Nếu bạn đang quan tâm đến việc ứng dụng   IBA – Indole 3 – Butyric Acid – C12H13NO2 các lĩnh vực như sản xuất công nghiệp, xử lý bề mặt, tổng hợp hóa học, nghiên cứu phòng thí nghiệm hoặc các quy trình chuyên sâu khác, thì việc hiểu rõ tính chất – cơ chế hoạt động của hóa chất này là yếu tố cốt lõi để đạt hiệu quả và đảm bảo an toàn.

📩 Để được tư vấn chi tiết hoặc nhận tài liệu kỹ thuật, vui lòng liên hệ:

🔹 Hotline/Zalo: 0867.883.818
🔹 Website: www.kdcchemical.vn
🔹 Email: kdcchemical@gmail.com